§3.1 D66, FVD, PVV & referenda
Paragraaf 3.1 nog eens herhalen? Bekijk hieronder het instructiefilmpje bij deze paragraaf.
Op deze pagina bij 2.3 heb je misschien al gelezen over verschillen en overeenkomsten tussen Forum Voor Democratie (FVD) en Partij voor de Vrijheid (PVV). Hun standpunt over referenda is een van die overeenkomsten. Ze willen vaker referenda houden en ook D66 is hier voorstander van. Hoewel D66 pro-Europa is en FVD en PVV juist anti-Europa, zijn ze het dus op dit punt wel eens.
FVD ziet referenda als middel om politici in de Tweede Kamer meer naar het volk te laten luisteren. Als de mogelijkheid tot een bindend referendum er is, zullen politici zich gedwongen voelen om goed te doen wat het volk wil, omdat ze anders een bindend referendum zouden kunnen organiseren. Ook PVV benadrukt dat het vertrouwen in de politiek daalt doordat politici hun macht verkeerd gebruiken. Ze luisteren volgens PVV niet goed naar het volk en daarom is een bindend referendum nodig. In februari 2016 schreef het Forum voor Democratie, dat toen nog net geen politieke partij was, een onderzoeksrapport over het nut van referenda in Nederland in opdracht van de PVV.
D66 benadrukt de waarde van democratie en dat mensen de macht kunnen kiezen en controleren. Een referendum kan daar invulling aan geven, aldus D66. Terwijl FVD en PVV dus vooral eventueel machtsmisbruik van de politiek als reden aanvoeren voor referenda, wijst D66 meer naar de waarde van democratie en het vergroten daarvan door meer inspraak te creëren.
In februari 2018 was er ophef over het standpunt van referenda in de Tweede Kamer. Een meerderheid stemde namelijk voor de afschaffing van het raadgevende referendum. D66 was een van de partijen die voor de afschaffing stemde, waar ze van FVD en PVV veel kritiek op kregen, omdat ze altijd voorstander van referenda waren geweest. De reden van D66, en ook van de Tweede Kamer, om het raadgevende referendum af te schaffen was dat deze vorm te vrijblijvend is. De uitslag is alleen maar een advies aan de Tweede Kamer en de Kamer vond zo’n uitslag soms ook lastig te interpreteren.
D66 benadrukt wel dat ze nog steeds groot voorstander zijn van het bindende referendum, waarbij de Tweede Kamer zich aan de uitslag moet houden. FVD en PVV hebben fel kritiek geuit op D66, die dus voor het afschaffen van het raadgevende referendum stemde. Ze vinden dat D66 van standpunt is veranderd en dat dat niet kan als politieke partij. Op de dag dat de Tweede Kamer stemde over de afschaffing van het raadgevende referendum heeft de FVD via tweets alle D66-Kamerleden apart genoemd en daarin Nederlanders aangemoedigd om ze nog over te halen. Daarmee zetten ze D66 enigszins voor gek.
In 2022 was er geen meerderheid voor het initiatiefwetsvoorstel voor het instellen van een bindend referendum. In 2023 kwam er een initiatiefwetsvoorstel om de grondwet te wijzigen, zodat een bindend referendum mogelijk is. Dit voorstel werd wel aangenomen op 21 december 2023. Hiermee komt de mogelijkheid voor een bindend referendum dichterbij.
Ben jij voor of tegen referenda? En wat vind je van raadgevende versus bindende referenda?