§7.3 Schengenzone en vrij verkeer
Na de Tweede Wereldoorlog, waarin er zoveel verdeeldheid was tussen landen, besloten Europese landen om te gaan samenwerken. In 1951 werd de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) opgericht, die in 1957 over is gegaan in de Europese Economische Gemeenschap (EEG). Toen er in de loop van de tijd steeds meer samenwerking ontstond, werd in 1992 de Europese Unie opgericht. Vandaag de dag zitten er 27 landen in de Europese Unie, die op economisch en politiek vlak samenwerken en zijn er 8 landen die graag bij de EU willen horen.
Eén van de kenmerken van de Europese Unie is dus het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en geld. Dit is afgesproken in het Verdrag van Schengen, dat ondertekend werd in de Luxemburgse plaats Schengen en daar dus naar vernoemd is.
Met het woord ‘Schengenzone’ wordt het grondgebied bedoeld van alle landen die het Verdrag van Schengen hebben getekend en dus het grondgebied waar personen, diensten, goederen en geld zich vrij mogen verplaatsen. Dit komt voor een groot deel overeen met de Europese Unie, maar niet helemaal. Sommige EU-landen zijn geen lid van de Schengenzone en sommige niet EU-landen juist wel. Welke landen precies horen bij de Schengenzone en waar je dus vrij kunt reizen, vind je hier.
Met ‘vrij’ verkeer wordt bedoeld dat het overgaan van landsgrenzen geen controles met zich meebrengt. Als je dus op vakantie naar Frankrijk rijdt bijvoorbeeld, zijn er geen grenscontroles als je België inrijdt en ook niet als je Frankrijk binnen komt. Als iemand of iets vanuit een niet Schengenzone-land de Schengenzone binnenkomt zijn er juist wel controles. Grenzen binnen de Schengenzone kennen dus geen standaard controles, buitengrenzen wel. Om dit vrije verkeer in stand te houden, werken de landen samen op verschillende terreinen. Zo is er het Schengen Information System, waarin landen information over criminaliteit, terrorisme en illegale migratie delen. In onderstaand Engelstalige filmpje wordt uitgelegd hoe dat ‘vrije verkeer’ precies werkt.
Naast voordelen heeft het Verdrag van Schengen ook nadelen. Denk bijvoorbeeld aan de vluchtelingenstromen uit Syrië en Libië, als gevolg van het geweld in deze landen. Dit heeft ertoe geleid dat sommige EU-landen meer grenscontroles zijn gaan houden, wat natuurlijk niet zo goed past bij het uitgangspunt van de Schengenzone. Deze landen doen dat om veiligheidsredenen en vonden die belangrijker dan het vrije verkeer van personen. Dit leidde tot een discussie in Europa over hoe houdbaar het Verdrag van Schengen nog is. Meer over de grenscontroles naar aanleiding van de vluchtelingenstromen lees je hier.
Vandaag de dag vinden sommige mensen dat de voordelen van het Verdrag van Schengen niet meer opwegen tegen de nadelen. Wat vind jij?