§6.4 Coalitievorming
Als er Tweede Kamerverkiezingen zijn geweest moet er een coalitie, meerderheid, gevormd worden. Er is een meerderheid bij 76 zetels, iets wat een politieke partij nooit in haar eentje haalt. De partij die de meeste stemmen heeft gekregen en dus de meeste zetels heeft, gaat daarom overleggen met andere partijen om een meerderheid te vormen.
Er wordt een informateur aangewezen: iemand die het overleg tussen de partijen over een meerderheid gaat leiden. Dit gaat niet altijd in één keer goed. Soms begint zo’n overleg wel een paar keer opnieuw met nieuwe partijen. In 2017 duurde de tijd van overleg over coalitievorming 225 dagen, dat was toen de langstdurende coalitievorming. Dit werd verbroken in 2021-2022, toen duurde het 299 dagen. De jaren daarvoor was het vaak een kortere tijd, zoals 50 dagen. De partijen die gaan samenwerken en dus de coalitie vormen, schrijven uiteindelijk een regeerakkoord waarin ze afspraken opschrijven die ze samen maken.
Het laatste kabinet is gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 en bestond uit de VVD, het CDA, D66 en de ChristenUnie. Het duurde lang voordat deze coalitie tot stand kwam. D66 wilde in eerste instantie namelijk niet samenwerken met de ChristenUnie omdat zij verschillende ideeën hadden over medisch-ethische thema’s zoals euthanasie en abortus. Het vormen van een coalitie werd nog lastiger toen de notities over Pieter Omtzigt van de verkenner, Kajsa Ollongren, uitlekten. Na maanden van overleg stemde D66 uiteindelijk in met een coalitie met de ChristenUnie. Na een aantal maanden van onderhandelingen met VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam er in december een coalitieakkoord. In dit filmpje beantwoord Mark Rutte een aantal vragen over het nieuwe coalitieakkoord.
Misschien ben je het wel helemaal niet eens met deze afspraken en had je dingen liever anders gezien. Dat kan komen doordat je op een andere partij hebt gestemd, die in de oppositie zit. Op de website van de Volkskrant kan zelf proberen welke partijen samen een meerderheid halen met het aantal zetels dat ze tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2023 hebben gehaald. Welke coalitie zou jij maken?
Dit kabinet uit 2021 kreeg te maken met veel tegenslagen en diende haar ontslag in op 7 juli 2023 naar aanleiding van de kabinetscrisis over asiel. Op 22 november 2023 werden er vervroegde Tweede Kamerverkiezingen gehouden. Hierin werd de PVV de grootste. De formatie naar aanleiding van deze verkiezingen is nog niet afgerond (02-03-2024).