§5.4 Kenmerken van een cultuur

In het filmpje hieronder wordt het begrip cultuur verder uitgelegd, op basis van de definitie die je in paragraaf 5.4 hebt geleerd. Deze definitie van cultuur wordt ook gebruikt bij het vak maatschappijwetenschappen.

Een cultuur bestaat uit elementen die mensen met elkaar delen en doorgeven aan de volgende generatie. We maken een onderscheid tussen drie zaken: in het hoofd, aan de buitenkant en hoe het geregeld wordt. 

1) Wat mensen in hun hoofd meedragen: 
– waarden: idealen, zoals gelijkheid, vrijheid en veiligheid; 
– opvattingen: ideeën die passen in een groter geheel van opvattingen, zoals een islamitische, een linkse of een hedonistische opvatting; dat zijn waardensystemen; 
– voorstellingen: beelden, ideeën, verhalen die mensen hebben over een gebeurtenis, bijv. over een oorlog waardoor een land onafhankelijk werd of een heldhaftige gebeurtenis uit het verleden, met beelden van de Nederlandse zeehelden Michiel de Ruyter en Piet Heijn. 
Kortom: de betekenissen die mensen geven aan wat ze om zich heen zien. 

2) Wat je aan de buitenkant kunt zien of merken: 
– uitdrukkingsvormen: bijvoorbeeld symbolen als een kruis (voor christenen) of de hamer en sikkel (voor communisten), of de Nederlandse klompen en molens, maar ook hoe je met je haar omgaat (felgekleurd, rasta vlechten of juist kaal) en taal; 
– materiële aspecten van cultuur, zoals symbolen, gebouwen, producten, gebruiksvoorwerpen en kunst. Monumenten zijn voorbeelden van gebouwen die horen bij een cultuur. Frisdranken als Coca Cola en Pepsi Cola zijn voorbeelden van producten van de westerse cultuur. 

3) En hoe hun gedrag geregeld wordt: 
– normen: regels die horen bij waarden, zoals de regel ‘ik scheld andere mensen niet uit’. Die hoort bij de waarde ‘respect’; 
– instituties: een geheel aan gedragsregels die het gedrag van mensen bepalen. Bijvoorbeeld regels rondom huwelijk of politiek bedrijven.

Al die elementen, zoals waarden en normen die bij een cultuur horen, worden door middel van socialisatie overgedragen op de volgende generatie. Maar dat wil niet zeggen dat culturen onveranderlijk zijn. In de Verenigde Staten vinden veel mensen dat ze het recht hebben om zich met een wapen te verdedigen. Dat komt naar voren in het feit dat in 2018 120,5 vuurwapens waren per honderd inwoners. Door veel schietpartijen vinden sommige Amerikanen nu dat er iets veranderen moet rondom het wapenbezit. Daarmee wordt dan de cultuur veranderd. Culturen zijn dan ook relatief, ze zijn plaats- en tijdgebonden.

terug naar hoofdstuk 5naar §5.5 integratierapport van het CBS