§ 3.1 Bestuurlijke vernieuwing
Paragraaf 3.1 nog eens herhalen? Bekijk hieronder het instructiefilmpje bij deze paragraaf.
Zoals je in het boek in §3.1 hebt kunnen lezen, worden burgemeesters in Nederland niet gekozen maar benoemd. Voor 2018 was dit te lezen in artikel 131. Daarin stond dat burgemeesters werden benoemd door de regering (dat heet: bij koninklijk besluit). Echter, D66 streeft al sinds 1966 naar een burgemeester die door de bevolking wordt gekozen. Daarom dienden ze een wetsvoorstel in. Nu staat er een andere tekst in artikel 131. Burgemeesters worden nu niet meer door de regering (koninklijk besluit) benoemd maar door de wet. Dat betekent dat er in een bepaalde wet regels staan hoe een burgemeester benoemd wordt. Maar daar was dus wel een grondwetswijziging voor nodig.
Hoe is dat gegaan?
In 2013 stemde de Tweede Kamer in met het afschaffen van burgemeestersbenoeming en later ging de Eerste Kamer ook akkoord. Maar omdat het over een grondwetswijziging gaat, moet er twee keer gestemd worden. Begin 2018 stemde de Tweede Kamer opnieuw en haalde de tweederde meerderheid die nodig is. Die meerderheid is nodig omdat het gaat over een verandering in de Grondwet. Als de Eerste Kamer nu ook nog een keer akkoord gaat, dan wordt de Grondwet daadwerkelijk gewijzigd.
Maar hoe het dan gaat met kiezen van burgemeesters, is nog niet beslist. De huidige benoeming van burgemeesters wordt alleen geschrapt uit de Grondwet. Dus de wijziging betekent niet meteen dat we gekozen burgemeesters hebben. D66, die het initiatief nam voor deze wijziging, wil dat de inwoners van een gemeente de burgemeester kiezen. Zij zijn voor meer inspraak. Meer rechtse partijen zoals VVD en CDA zien hier nog niet alles in en zijn terughoudender. Zij vinden het prima dat de ‘benoeming bij koninklijk besluit’ uit de grondwet verdwijnt, maar zien dan het liefst dat de gemeenteraad de burgemeester kiest.